3.1 Rotatiecurven van sterrenstelsels: passend maken zonder donkere materie

Startpagina ／ Hoofdstuk 3: Het macroscopische heelal

Terminologienoot
In deze sectie verklaren we de “extra trek” in de buitenste schijf als het gecombineerde effect van Statistische tensorzwaartekracht (STG)—de opgetelde en gemiddeld blijvende trek die tijdens de eindige levensduur van Algemene onstabiele deeltjes (GUP) ontstaat—en Lokale tensorruis (TBN)—breedbandige, laag-coherente golfpakketten die bij ontmanteling of annihilatie in het medium worden geïnjecteerd. Hierna gebruiken we uitsluitend de volledige Nederlandstalige termen.

I. Fenomeen en kernvragen

1. Vlakke buitenste schijven: Voorbij de optische schijf is zichtbare materie schaars; intuïtief zou de rotatiesnelheid met de straal moeten dalen. Observaties tonen echter langdurige, hoogliggende plateaus.
2. Twee uitzonderlijk strakke relaties:
   • De totale zichtbare massa en een karakteristieke buitenschijfsnelheid liggen vrijwel op één lijn met zeer geringe spreiding.
   • Op elke straal correspondeert de totale centripetale trek bijna één-op-één met de trek door zichtbare materie, opnieuw met weinig spreiding.
3. Veelvormig maar samenhangend: De curven variëren—een spitse of vlakke kern, verschillende plateauhoogten en -lengten, fijne textuur—en reageren duidelijk op omgeving en gebeurtenissen. Desondanks blijven de twee strakke relaties gelden, wat wijst op één onderliggend mechanisme.
4. Grenzen van de traditionele aanpak: Een onzichtbare “extra component” kan object voor object passen, maar vereist vaak objectspecifieke afstelling. De zeer kleine spreiding in beide relaties laat zich moeilijk verklaren met louter “verschillende vormingsgeschiedenissen”.

Kernidee: De extra trek in de buitenschijf hoeft niet van extra materie te komen; zij kan voortkomen uit de statistische respons van het kosmische medium.

II. Eén ‘tensorlandschap’ met drie bijdragen

1. Basale binnendaling (Sturing door zichtbare materie)
   Sterren en gas trekken de ‘energiespiegel’ naar binnen en vormen een tensorhelling die de centripetale sturing levert. Deze neemt snel af met de straal en kan alleen het buitenschijfplateau niet dragen.
   Observabele aanknopingspunten: Massa-lichtverhouding en concentratie van de oppervlaktedichtheid van gas; meer concentratie geeft een “spitsere” binnenste stijging.
2. Gevlakt additief hellingsdeel (Statistische tensorzwaartekracht)
   Tijdens hun levensduur oefenen Algemene onstabiele deeltjes kleine trekken uit op het tensorveld van het medium. Deze trekken stapelen en middelen zich in ruimte en tijd, wat een glad en langdurig potentiaalbias oplevert.
   Belangrijke eigenschappen:
   • Gladde verdeling: Neemt langzaam af met de straal en blijft in de buitenschijf sterk genoeg om het plateau te ondersteunen.
   • Mee-moduleren met activiteit: De sterkte correleert met stervormingssnelheid, fusies/perturbaties, gascirculatie en schuifspanning door staaf of spiraalarm.
   • Zelfvergrendeling: Meer aanvoer en roering → hogere activiteit → sterker additief hellingsdeel → de snelheidschaal van de buitenschijf raakt “vergrendeld”.
     Observabele aanknopingspunten: Oppervlaktedichtheid van stervormingssnelheid, staafsterkte, gas-terugstromen en fusiesporen, alle correlerend met plateauhoogte en -lengte.
3. Laagamplitudetextuur (Lokale tensorruis)
   Bij ontmanteling of annihilatie injecteren Algemene onstabiele deeltjes breedbandige, laag-coherente golven in het medium. Hun superpositie vormt een diffuse achtergrond die kleine rimpels en snelheidsverbreding in de buitenschijf toevoegt zonder de “gemiddelde vlakheid” te veranderen.
   Observabele aanknopingspunten: Radiohalo’s/-relieken, diffuse structuren met laag contrast en een “korrelige” snelheidskaart—allen versterkt langs fusie-assen of zones met sterke schuifspanning.

Radiale intuïtie

• Binnen (R ≲ 2–3 Rd): Zichtbare sturing domineert; Statistische tensorzwaartekracht verfijnt → bepaalt “spits of vlak”.
• Overgangszone: Beide bijdragen vergelijkbaar → de curve gaat van steil naar vlak; de positie verschuift met activiteit en geschiedenis.
• Buiten (plateau): Aandeel van Statistische tensorzwaartekracht groeit → hoog en lang plateau met lichte textuur.

Korte conclusie: Buitenschijfplateau ≈ zichtbare sturing + Statistische tensorzwaartekracht; kleine randenrimpels ≈ Lokale tensorruis.

III. Waarom de twee relaties zo ‘strak’ zijn

• Massa–snelheid bijna één lijn: Zichtbare materie levert zowel aanvoer als roering en bepaalt zo de totale activiteit van Algemene onstabiele deeltjes. Die activiteit zet de snelheidschaal van het plateau. Daardoor covariëren zichtbare massa en buitenschijfsnelheid op basis van dezelfde oorzaak, met geringe spreiding.
• Straalsgewijze match van trek: Totale centripetale trek = zichtbare sturing + het gevlakte additieve hellingsdeel door Statistische tensorzwaartekracht. Binnenin domineert “zichtbaar”; buiten neemt het aandeel van Statistische tensorzwaartekracht toe. De soepele overdracht langs de straal geeft een bijna één-op-één overeenkomst.
  Directe toets: Leg op een vaste straal de dynamische residuen naast gasschuif/stoffigeer en diffuse radiosterkte; verwacht een gelijkgerichte correlatie.

Essentie: De twee strakke relaties zijn twee projecties van hetzelfde tensorlandschap—één in “massa–snelheid”, één in “straal–trek”.

IV. Waarom kernen tegelijk ‘spits’ én ‘vlak’ zijn

• Aflakmechanisme: Langdurige activiteit—fusies, sterburst, sterke schuifspanning—“verzacht” het lokale tensorlandschap, vermindert de binnendaling en vormt een vlakke kern.
• Aanscherpmechanisme: Een diepe potentiaalput, stabiele aanvoer en milde verstoring helpen een spitse kern te herstellen of te behouden.

Slotsom: “Spits versus vlak” zijn eindtoestanden van hetzelfde tensornetwerk onder verschillende gebeurtenissen en omgevingen.

V. Meerdere observabelen op één ‘tensormap’ leggen (operationeel)

1. Te co-mappen grootheden:
   • Hoogte en radiale lengte van het plateau in de rotatiecurve
   • Rekrichting en centrumverschuiving van κ-contouren bij zwakke/sterke zwaartekrachtlenzen
   • Schuifstrepen en niet-Gaussiaanse vleugels in gassnelheidsvelden
   • Intensiteit en oriëntatie van diffuse radiohalo’s/-relieken
   • Oriëntatie van polarisatie/magnetische veldlijnen (tracers van langdurige schuifspanning)
2. Criteria voor co-mapping:
   • Ruimtelijke alignering: Bovenstaande grootheden vallen samen en zijn gelijkgericht langs fusie-assen, staafassen of raaklijnen aan spiraalarmen.
   • Tijdconsistentie: In actieve fasen stijgt eerst diffuse radiostraling (ruis), gevolgd—op schalen van tientallen tot honderden miljoenen jaren—door hogere/langere plateaus (trek). In rustige fasen dalen beide in omgekeerde volgorde.
   • Bandonafhankelijkheid: Na correctie voor mediumdispersie zijn richtingen van plateaus en residuen bandoverschrijdend consistent, omdat het tensorlandschap ze bepaalt.

VI. Toetsbare voorspellingen (van observatie naar passtroom)

1. P1 | Ruis eerst, trek daarna (tijdsvolgorde)
   Voorspelling: Na een burst of fusie neemt eerst diffuse radiostraling toe (Lokale tensorruis), waarna—na ~10⁷–10⁸ jaar—plateauhoogte en -straal groeien (Statistische tensorzwaartekracht).
   Observatie: Gecombineerd passen over meerdere tijdstippen en ringen; kwantificeer de vertraging van ruis naar plateauverandering.
2. P2 | Omgevingsafhankelijkheid (ruimtelijk patroon)
   Voorspelling: Langs assen met hoge schuifspanning of fusie-assen zijn plateaus langer en hoger, en oogt het snelheidsveld “korreliger”.
   Observatie: Vergelijk sectorcurven en diffuse profielen langs staaf- en fusie-assen.
3. P3 | Kruiscontrole tussen modaliteiten (meerdere kaarten)
   Voorspelling: De lange as van κ, pieken in snelheidschuif, radiobanden en de hoofd­as van polarisatie zijn gelijkgericht.
   Observatie: Registreer vier kaarten in één coördinatenstelsel en bereken vector-cosinusgelijkenissen.
4. P4 | Spectrumvorm van de buitenschijf
   Voorspelling: Het vermogensspectrum van snelheidsresiduen toont een zachte helling bij lage–middelfrequenties, kenmerkend voor breedbandige, laag-coherente Lokale tensorruis.
   Observatie: Vergelijk piekposities en hellingen tussen residuspectra en diffuse radiospectra.
5. P5 | Passtroom (parametereconomie)
   Stappen:
   • Gebruik fotometrie en gasverdeling voor priors op de binnendaling door zichtbare sturing.
   • Gebruik metrics voor stervormingssnelheid, fusie-indicatoren, staafsterkte en schuifspanning voor priors op amplitude/schaal van Statistische tensorzwaartekracht.
   • Gebruik diffuse radiostraling en textuurniveau voor priors op verbreding door Lokale tensorruis.
   • Pas de volledige curve met een kleine, gedeelde parameter­set en kruiscontroleer met lens- en snelheidsveldkaarten.
     Doel: Eén parameterset voor veel datasets—vermijd objectspecifieke bijstelling.

VII. Alledaagse metafoor

Een konvooi met rugwind:

• De motor is de sturing door zichtbare materie.
• De rugwind is Statistische tensorzwaartekracht, die langzaam afneemt met afstand maar de snelheid ondersteunt.
• De kleine weg­ribbels zijn Lokale tensorruis, die de curve een lichte “korrel” geeft.
• Bedieningspaneel: gas (aanvoer), wegonderhoud (schuifspanning/activiteit) en het vasthouden van de rugwind (amplitude van het additieve hellingsdeel).

VIII. Relatie tot het traditionele kader

• Betere parametereconomie: Drie samenhangende factoren—zichtbare aanvoer, langdurige roering en een bestendige tensorbias—sturen de uitkomst en beperken objectspecifiek afstellen.
• Eén kaart, meerdere projecties: Rotatiecurven, zwaartekrachtlenzen, gasdynamica en polarisatie zijn verschillende projecties van dezelfde tensormap.
• Inclusief, niet polemisch: Zelfs als later een nieuwe component wordt gevonden, is die slechts een mogelijke microscopische bron; voor de hoofdkenmerken van rotatiecurven volstaan de statistische mediumeffecten voor een uniforme passing.

IX. Conclusie

Eén tensorlandschap verklaart het buitenschijfplateau, de twee strakke relaties, de co-existentie van spitse en vlakke kernen en de variatie in fijne textuur:

• Zichtbare materie vormt de basale binnendaling.
• Statistische tensorzwaartekracht legt daarboven een glad, duurzaam en langzaam afnemend additief hellingsdeel dat buitenschijfsnelheden draagt en de snelheidschaal via een gemeenschappelijke oorzaak aan de zichtbare massa “vergrendelt”.
• Lokale tensorruis voegt laagamplitudige “korrel” toe zonder het totale plateau te veranderen.

Samengevat: De vraag verschuift van “hoeveel onzichtbare materie toevoegen” naar “hoe hetzelfde tensorlandschap voortdurend wordt gevormd”. Binnen dit uniforme mediummechanisme zijn plateau, strakke relaties, kernmorfologie en omgevingsafhankelijkheid geen losse raadsels maar verschillende gezichten van dezelfde fysica.